पुणे – मानवी मेटान्यूमोव्हायरस (एचएमपीव्ही) च्या संशयित रुग्‍णांच्‍या घशातील स्‍त्रावांच्‍या नमुन्यांची तपासणी याआधी पुण्‍यातील राष्‍ट्रीय विषाणू विज्ञान संस्‍था (एनआयव्‍ही) मध्‍ये होत होती.
परंतु, आता ही तपासणी मुंबईच्‍या कस्तुरबा संसर्गरोग रुग्‍णालय व नागपूरच्या ‘ऑल इंडिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्‍स (एम्‍स) मध्‍ये देखील ही तपासणी होणार आहे. तसेच त्‍याचे जनुकीय क्रमनिर्धारण (जिनोम सिक्‍वेन्‍िसंग) देखील या प्रयोगशाळांत केले जाणार आहे.
चीनमध्ये गंभीर तीव्र श्वसन आजाराच्या रुग्णांमध्ये वाढ झाली असून त्‍याचे कारण प्रामुख्याने ‘एचएमपीव्ही’ म्हटले जात आहे. त्‍याबाबत स्‍पष्‍टीकरण देताना आरोग्य विभागाने हा विषाणू २००१ पासून अस्तित्वात असून, नेदरलँड्स या देशामध्ये सुरवातीचे काही रुग्ण आढळले होते. त्‍यानंतर, जगातील बहुतांश सर्वच भागात त्‍याचा प्रसार आढळून आला आहे.
सामान्यतः या विषाणूंमुळे सौम्य श्वसन आजार उद्भवतात. मात्र रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत असलेल्या गटांतील अशा काही व्यक्तींना गंभीर आजार होऊ शकतो. आतापर्यंत हा विषाणू अनुवांशिकदृष्ट्या तुलनेने स्थिर आहे, असे स्‍पष्‍टीकरण दिले आहे.
हा संसर्ग संक्रमित व्यक्तीशी जवळच्या संपर्कातून (खोकला, शिंका येणे, हस्तांदोलन इ.) किंवा दूषित पृष्ठभागावरून पसरतो आणि खोकला, नाक वाहणे, ताप, घसा खवखवणे आणि श्वास घेण्यास त्रास होणे ही लक्षणे असू शकतात.
प्रतिबंधात्मक उपायांमध्ये हात धुणे, खोकल्याचे शिष्टाचार पाळणे, संसर्ग झालेला पृष्ठभाग स्वच्छ करणे आणि संक्रमित व्यक्तींशी संपर्क टाळणे या उपाययोजनाही सुचविल्या आहेत. याबाबतचे आदेश राज्‍याच्‍या आरोग्य विभागाचे सचिव निपुण विनायक यांनी राज्‍यातील सर्व जिल्‍हाधिकाऱ्यांना व इतर प्रशासकीय अधिकाऱ्यांना शुक्रवारी जारी केले.
गेल्‍यावर्षी साडेनऊ हजार नमुन्यांची तपासणी –
पुण्‍यातील एनआयव्‍ही च्या प्रयोगशाळेत वेळोवेळी तपासणी व त्‍याचे जनुकीय क्रमनिर्धारण केले जाते. आरोग्य संशोधन विभाग, भारतीय वैद्यकीय संशोधन परिषद (आयसीएमआर) विषाणू संशोधन आणि निदान प्रयोगशाळा (व्‍हीआरडीएलएस) यांनी गेल्या वर्षी (जानेवारी ते डिसेंबर २०२४) एचएमपीव्ही’ साठी अंदाजे ९ हजार ५०० नमुन्यांची चाचणी केली.
त्‍यापैकी, एचएमपीव्ही’ चे ३ टक्‍के बाधित रुग्ण आढळले आहेत. परंतु, या सर्व रुग्णांमध्ये सौम्य आजार होता आणि ते बरे झाले आहेत, असे आरोग्य विभागाने म्हटले आहे. तसेच आतापर्यंत गंभीर तीव्र श्वसन आजार (सारी) च्या रुग्णांमध्ये कोणतीही असामान्य वाढ दिसून येत नाही, असेही स्‍पष्‍ट केले आहे.
‘एचएमपीव्ही’ सह या तपासण्‍या होणार
राज्‍यातील तीनही प्रयोगशाळेत महाराष्ट्रातील श्वसन नमुन्यांमध्ये गंभीर तीव्र श्वसन आजार (सारी), हंगामी विषाणू, कोरोना आणि ‘आरएसव्‍’ही यांसारख्या सामान्य विषाणूंच्‍या आधी चाचण्‍या केल्‍या जातील. त्‍यांची चाचणी नकारात्‍मक आल्यानंतर पुढे त्‍याच नमुन्यांची चाचणी ‘एचएमपीव्ही’ साठी केली जाणार आहे. त्‍यामध्‍ये सकारात्‍मक आलेल्‍या नमुन्यांचे जनुकीय क्रमनिर्धारण केले जाणार आहे.
